Kahalagahan.Com – Sa mundong puno ng misteryo at kaharian ng mahiwagang Ibong Adarna Buod, tara’t pasukin natin ang masalimuot na daigdig ng koridong ito mula kabanata 1 hanggang kabanata 46. Sa bawat hakbang sa kuwento, saksihan ang pag-unlad ng pangunahing tauhan at ang misteryo ng Ibong Adarna na bumabalot sa buong kwento. Hindi lang ito simpleng buod; ito’y isang paglalakbay sa pag-unawa ng puso ng bawat karakter at sa kabuuang kasaysayan ng kaharian.
Sa pagsusuri ng bawat kabanata, atin naman sanang alamin ang masusing gamit ng talasalitaan na nagbibigay ng kulay at damdamin sa bawat tagpo. Hindi tayo lamang magiging tagapakinig, kundi maging kasangga sa pag-akyat ng bawat hagdang-hagdang bundok ng kwento. Sa pagbabahagi ng mga pahinang ito, nais namin na maging katuwang ka sa paglalakbay ng mga salita at damdamin ng Ibong Adarna. Ito’y hindi lamang kwento ng mga tauhan, kundi isang pag-usbong ng diwa na maaaring makilala natin sa ating sarili. Samahan mo kami sa paghawi ng kurtina ng kaharian, at sa bawat titik, tuklasin ang hiwaga ng Ibong Adarna.
Hinggil sa Ibong Adarna
Ang Ibong Adarna, koridong nilikha ni José de la Cruz o mas kilala bilang Huseng Sisiw, ay umusbong mula sa kalikasan ng Europa. Hindi malinaw kung sino ang orihinal na may-akda nito.
Ang buong pamagat ng koridong ito ay “Corrido at Buhay na Pinagdaanan nang Tatlong Principeng Magcacapatid na Anac nang Haring Fernando at nang Reina Valeriana sa Cahariang Berbania.” Ang Ibong Adarna ay isang bahagi ng makulay na panitikan at mitolohiya ng Pilipinas, naglalarawan ng buhay at pakikibaka ng tatlong prinsepe.
Nag-usbong ang kanyang kasikatan nang isalin ito sa wikang pambansa. Ang kwento ng Ibong Adarna ay ipinaliliwanag sa anyo ng tula, may walong pantig bawat linya at apat na linya sa bawat saknong. Tara na’t salubungin ang hiwaga ng Ibong Adarna, dala ng mga salitang nagdadala ng diwa at pag-usbong ng ating sariling kamalayan.
Ibon Adarna: Pagsusuri ng Kabanata at mga Salitang Matindig
Kabanata 1: Ang Biyaya ng Berbanya (Saknong 1-29)
Sa Berbanya, kilala sa sagana at mapayapang pamumuhay, masigla ang mga piging sa pamumuno nina Don Fernando at Donya Valeriana. Ang tatlong prinsipe—Don Pedro, Don Diego, at Don Juan—ay magagaling at matatalino. Ngunit, sa kabila ng kanilang pagkakaiba, isa lang ang makapagmamana ng trono.
Nag-usbong ang inggit ni Don Pedro sa pagpapabor kay Don Juan. Sa likas na talento ng bunso, sumiklab ang hidwaan sa magkakapatid.
Talasalitaan:
- Mapayapa: maligaya
- Magagaling: mahusay
- Hidwaan: alitan
- Pagkakaiba: kaibahan
Kabanata 2: Ang Sumpa kay Don Fernando (Saknong 30-45)
Isang masamang panaginip ang bumagsak kay Don Fernando—ang pagkamatay ni Don Juan sa kamay ng dalawang buhong. Ang hari, nababalot na sa pangungulila, ay nagkasakit at nawalan ng gana sa pagkain.
Ang pag-aalala sa kalusugan niya ay nagdulot ng pangamba sa kaharian. Isang manggagamot ang nagturo sa kanila na ang tanging lunas ay matatagpuan sa awit ng Ibong Adarna sa bundok ng Tabor, ngunit hindi madaling hanapin ito.
Talasalitaan:
- Pangungulila: lungkot
- Pangamba: takot
- Manggagamot: duktor
- Hanapin: alamin
Sa paglalakbay sa mundong puno ng misteryo at pagmamahalan, makakahanap tayo ng mga sagot sa ating sariling katanungan at paghahanap. Isang daang saglit sa ilalim ng kalangitan ng panitikan ang nagbibigay-buhay sa Ibong Adarna, isang kwento na nagpapakita ng kakaibang ganda ng ating kultura.
Ibong Adarna 3: Ang Paglalakbay ni Don Pedro (Saknong 46-80)
Matagal na pagtahak ni Don Pedro patungo sa Bundok ng Tabor. Sa wakas, natagpuan niya ang Piedras Platas, ngunit sa gabi lang matunton ang Ibong Adarna.
Natulog si Don Pedro, at habang inaantay ang Ibong Adarna, hindi niya napansin ang paminsang paglipad at pag-awit ng ibon.
Nakakatulog si Don Pedro, di napansin ang dumating na Ibong Adarna. Pitong ulit nitong umawit, nagpalit ng kulay ang balahibo, ngunit tulog si Don Pedro.
Talasalitaan:
- Pagtahak: paglalakbay
- Matunton: masumpungan
- Paminsang: biglang-bigla
- Nakakatulog: nakatulog
- Pitong ulit: pito otsenta beses
Ibong Adarna Buod Kabanata 4: Ang Tagumpay at Kaparusahan ni Don Pedro (Saknong 81-109)
Ang paglalakbay ni Don Diego upang hanapin si Don Pedro ay nauwi rin sa kabiguan. Sa Piedras Platas, inukit ang kanilang kwento sa mga bato na naging saksi sa kanilang kaparusahan.
Natagpuan si Don Pedro, ngunit hindi nakabalik sa kaharian. Si Don Diego, sumunod, ngunit naging bato rin.
Talasalitaan:
- Nauwi: nagresulta
- Inukit: isinulat
- Kaparusahan: parusa
- Natagpuan: natunton
- Sumunod: sumunod
Ibong Adarna Buod Kabanata 5: Ang Pag-usbong ni Don Juan (Saknong 110-140)
Hindi pinalad sina Don Pedro at Don Diego, ngunit hindi nagpahina si Don Juan. Inatasan ng hari siya na hanapin ang mga kapatid at ang Ibong Adarna.
Hindi gumamit ng kabayo si Don Juan, naniniwala sa biyaya. Sa kapatagan ng Tabor, nakatagpo siya ng leprosong matanda.
Talasalitaan:
- Pinalad: suwertehin
- Hindi pahina: matiyagang hindi sumuko
- Naniniwala sa biyaya: nagtitiwala sa grasya
- Kapatagan: flat na lugar
- Nakatagpo: natagpuan
Ibong Adarna 6: Ang Tagumpay ng Pagtubo (Saknong 141-198)
Sa kapatagan ng Tabor, natagpuan ni Don Juan ang isang leprosang ermitanyo. Humingi ito ng limos, at si Don Juan, nagbigay ng tinapay, nakarinig ng mahalagang impormasyon.
Ang ermitanyo ay nagbigay ng gabay kay Don Juan sa paghanap ng lunas. Sa Piedras Platas, napakita ang Ibong Adarna, isang engkantadong nilalang.
Talasalitaan:
- Limos: tulong
- Impormasyon: kaalaman
- Engkantado: kaharian ng engkanto
- Napakita: nangyari
- Haning: payo
Ibong Adarna 7: Ang Sumpa at Lunas (Saknong 199-215)
Nasa ilalim ng Piedras Platas si Don Juan. Hinintay ang Ibong Adarna, nakita ang gilas nito, at sumunod sa payo ng ermitanyo.
Natapos ang sumpa ni Don Juan gamit ang dayap. Sa pitong awit, nakuha niya ang Ibong Adarna.
Talasalitaan:
- Gilas: kakayahan
- Dayap: citrus fruit
- Pitong sugat: pitong problema
- Sugat: galos
- Sumpa: sumpa
Ibong Adarna 8: Ang Tagumpay at Kaluwagan (Saknong 216-225)
Naging tao muli sina Don Pedro at Don Diego. Sa piging, nagdiwang ang magkakapatid at nagbigay-pugay sa tagumpay ni Don Juan.
Talasalitaan:
- Piging: kasiyahan
- Nagbigay-pugay: nagpahayag ng respeto
- Tagumpay: kasaganaan
Sa pamamagitan ng pagtutok sa mga pangyayari ng Ibong Adarna, natutunan natin ang halaga ng tapang, tiyaga, at pagmamahal sa pamilya. Ang kwentong ito, sa pagsasanay ng ating kaisipan, ay nagbubukas ng landasin patungo sa pag-unawa sa sarili at sa mundo.
Kabanata 9: Ang Mahiwagang Katotohanan (Saknong 226-256)
Sa mahusay na pangangalaga ng ermitanyo, bumilis ang paggaling ni Don Juan. Natuwa siya sa di inaasahang sorpresa.
Naiwan ni Don Juan ang dalawa niyang kapatid na nagtangkang pagtaksilan siya. Ang Ibong Adarna, naiuwi ng magkapatid.
Talasalitaan:
- Sorpresa: di-inaasahang pangyayari
- Pagtaksilan: pagtraydor
- Naiuwi: dinala sa bahay
Kabanata 10: Ang Pagtataksil ni Don Pedro at Don Diego (Saknong 257-275)
Bumalik sina Don Pedro at Don Diego sa palasyo, dala ang Ibong Adarna. Kinumusta ni Don Fernando ang lahat, pero may kakulangan.
Nang malaman ang katotohanan, nag-alala si Don Fernando sa magandang itsura ng Ibong Adarna.
Talasalitaan:
- Kinumusta: tinanong ang kalagayan
- Kakulangan: kulang
- Nag-alala: nag-worry
Kabanata 11: Ang Panalangin ni Don Juan (Saknong 276-318)
Walang ibang asahan si Don Juan kundi ang tulong ng langit. Panalangin niya ang kanyang huling sandata.
Hindi niya inisip na tinalikuran siya ng kanyang mga kapatid, nag-aalala lamang para sa ama at bayan.
Talasalitaan:
- Tinalikuran: iniwan
- Nag-aalala: nagwo-worry
- Sandata: tulong
Sa mga pagkakataong ito, lumalim ang mensahe ng Ibong Adarna tungkol sa tapang, pag-asa, at pag-ibig. Ang kwento ni Don Juan ay nagpapakita ng halaga ng kahusayan, kahandaan, at pagmamahal sa kabila ng mga pagsubok.
Kabanata 12: Ang Pagliligtas kay Don Juan (Saknong 319-339)
Biglaang sumulpot si Ermitanyo sa bundok, natagpuan si Don Juan, sugatan. Lubos na nahabag ang matanda sa kalagayan ng prinsipe.
Nang mawala ang sugat ni Don Juan, nagpasalamat ito sa ermitanyo, namangha sa kakaibang himala.
Talasalitaan:
- Mawala: maghilom
- Himula: kakaibang pangyayari
Kabanata 13: Ang Pagbabalik ni Don Juan (Saknong 340-403)
Don Juan bumalik sa Berbanya. Namutla sina Don Pedro at Don Diego sa kanyang pagdating.
Nag-awit ang Ibong Adarna, ibinunyag ang lahat. Sa ika-pitong awit, nagising ang hari sa kamatayan.
Talasalitaan:
- Namutla: nagpaputla
- Ibinunyag: isinabi
Kabanata 14: Ang Muling Pagtataksil (Saknong 404-428)
Hinihimok ang hari ng Ibong Adarna. Inutos ang pagbabantay. Ngunit nagtagumpay ang kasamaan.
Sa pagtulog ni Don Juan, pinalad ang pagtakas ng Ibong Adarna, nagwagi ang taksil.
Talasalitaan:
- Hinihimok: inuudyok
- Pinalad: swertehan
Kabanata 15: Ang Muling Paglisan ni Don Juan (Saknong 429-442)
Sa madaling araw, iniwan ni Don Juan ang kaharian. Batid niyang kailangan niyang magtago.
Nang magising ang hari, nawala ang Ibong Adarna. Nagsimula ang paghahanap kay Don Juan.
Talasalitaan:
- Batid: alam
- Nawala: mawala
Kabanata 16: Ang Bagong Paraiso (Saknong 443-479)
Ang bundok ng Armenya, isang paraiso. Doon nagtatago si Don Juan, kasama sina Don Pedro at Don Diego.
Nanirahan silang masaya sa lugar na puno ng yaman. Nagsimula ang bagong kabanata sa buhay ni Don Juan.
Talasalitaan:
- Paraiso: hardin ng Eden
- Yaman: kasaganahan
Sa kabuuan, ang kwento ng Ibong Adarna ay naglalaman ng mga aral ng tapang, pag-asa, at pagkakaisa. Ang pagbabalik ni Don Juan at ang pagsisimula ng bagong buhay ay nagtataglay ng mensahe ng pagbabago at pag-unlad.
Kabanata 17: Ang Mahiwagang Balon sa Armenya (Saknong 480-503)
Sa kanilang paglalakbay, natagpuan ng magkakapatid ang isang kaharian ng ganda. Isang balon na may gintong nakaukit at makikinis na marmol, ngunit walang lamang tubig. Don Juan, Don Pedro, at Don Diego nagtangkang bumaba, subalit may panganib.
Agaw-pansin ang balon na may makintab na marmol, ngunit ito’y taksil—nagtagumpay ang masamang balak.
Talasalitaan:
- Agaw-pansin: nakakatuwa
- Makintab: makinang
Kabanata 18: Ang Nakakaakit na si Donya Juana (Saknong 504-530)
Hinamon ni Don Juan ang kadiliman, nadatnan ang lihim na paraiso. Isang tanawin ng ganda, ngunit may babala si Donya Juana.
Nang maglaban si Don Juan at ang malupit na higante, nagtagumpay ang tapang laban sa panganib.
Talasalitaan:
- Laban: tibay
- Malupit: mabangis
Kabanata 19: Ang Higanteng Bantay (Saknong 531-568)
Dumating si Donya Juana, nagbigay-babala tungkol sa bantay. Ang higante, nahagip ng galit, lumabas upang hamunin si Don Juan.
Ang tapang ni Don Juan sa harap ng higante, ngunit mas matindi ang laban sa pagitan ng mabuting prinsipe at masamang bantay.
Talasalitaan:
- Hamunin: tawagin sa laban
- Bantay: tagapagtanggol
Kabanata 20: Ang Prinsesang mas Kaibig-ibig (Saknong 569-617)
Nasa harap ni Don Juan si Prinsesa Leonora. Maganda, ngunit may panganib. Nagsalita ng matamis si Don Juan, ngunit may higit na naghihintay sa labas.
Ang pag-ibig ni Don Juan kay Prinsesa Leonora, ngunit may pag-asa rin sa puso ni Donya Juana.
Talasalitaan:
- Matamis: masarap
- Pag-asa: asa
Kabanata 21: Ang Serpyenteng may Pitong Ulo (Saknong 618-658)
Sa pag-akyat ng serpyente, nagsimula ang paglaban. Ipinakita ni Don Juan ang tapang, pero may sumpa ang kalaban.
Ang matinding laban, ngunit ang dahas ni Don Juan, hinarap ang serpyente na may pitong ulo.
Talasalitaan:
- Sumpa: malediksyon
- Dahas: lakas
Kabanata 22: Ang Panibagong Panlilinlang (Saknong 659-731)
Si Prinsesa Leonora, nahimatay. May naiwang singsing si Don Juan. Ang pagsalba kay Prinsesa Leonora, nagbigay-daan sa panlilinlang.
Ang pagsalba ni Don Juan kay Prinsesa Leonora, ngunit may panibagong panlilinlang na nag-udyok ng pagmamahalan.
Talasalitaan:
- Panlilinlang: panggagantso
- Udyok: pampatibay ng loob
Sa pangwakas, ang buhay ni Don Juan at ang kanyang paglalakbay ay patuloy na puno ng kaharian, kagandahan, at pag-ibig, ngunit puno rin ng mga pagsubok at pagtitiis.
Kabanata 23: Ang Lobong Engkantada (Saknong 732-757)
Sa ilalim ng malamig na puno ng kaharian ng Berbanya, natagpuan ni Don Juan ang lobo. Tinulungan siyang magtaglay ng lakas at nawala ang mga sugat sa katawan. Dahil dito, natulungan ni Don Juan si Prinsesa Leonora at nakamit ang singsing.
Talasalitaan:
- Engkantada: may kakaibang kapangyarihan
- Puno: malaking puno na nagbibigay lilim
Kabanata 24: Ang Muling Pagkikita ng Ibong Adarna at ni Don Juan (Saknong 758-794)
Sa ilalim ng himala ng Ibong Adarna, natutunan ni Don Juan ang kanyang misyon. Binalaan siya ng ibon na makakatagpo siya ng masalimuot na pagsubok sa landas patungo sa Reyno delos Cristales.
Talasalitaan:
- Muling Pagkikita: pangalawang pagtatagpo
- Masalimuot: puno ng mga pagsubok
Kabanata 25: Ang Bagong Mundo (Saknong 795-831)
Sa kanyang paglalakbay, si Don Juan ay natagpuan ang kakaibang mundo. Sa pagpapakita ng kabutihan, ibinigay ng matanda ang kanyang pangangailangan. Nalaman ni Don Juan ang landas patungo sa Reyno delos Cristales.
Talasalitaan:
- Mundo: isang lugar o kaharian
- Kabutihan: pagiging mabait
Kabanata 26: Ang Panangis ni Prinsesa Leonora (Saknong 832-858)
Habang naglalakbay si Don Juan, si Prinsesa Leonora ay patuloy na nagdadalamhati. Hindi niya magawang kalimutan si Don Juan, kahit anuman ang sabihin ni Don Pedro.
Talasalitaan:
- Panangis: matinding pag-iyak
- Dalamhati: malalim na lungkot
Kabanata 27: Ang Ikapitong Bundok (Saknong 859-911)
Sa ikapitong bundok, natagpuan ni Don Juan ang ikalawang ermitanyo. Binigyan siya ng landas patungo sa Reyno delos Cristales. Ngunit, hindi alam ng ermitanyo ang kinaroroonan ng nasabing kaharian.
Talasalitaan:
- Ikapitong Bundok: pang-pitong bundok
- Ermitanyo: isang taong nagbubuhay mag-isa
Si Don Juan ay patuloy sa kanyang paglalakbay, anuman ang hinarap na panganib at hamon. Sa kanyang tapang, tiwala sa sarili, at wagas na pag-ibig kay Prinsesa Leonora, ang bayani ng kuwento ay patuloy na nangunguna patungo sa kanyang hinahangad na kapalaran.
Ibong Adarna Buod Kabanata 28: Ang Higanteng Agila (Saknong 912–933)
Ang higanteng agila, na nagmula sa Reyno delos Cristales, ay nagdatingan sa ermitanyo nang tila napapagod at nagagalit. Inireklamo ito ng ermitanyo dahil sa masusing bilin na dapat umuwi agad ang mga ibon kapag narinig ang tunog ng kampana.
Ipinagtanggol ng agila ang sarili at inipaliwanag na galing ito sa malayong lugar. Itinuring itong “hari ng mga ibon” sa Reyno delos Cristales. Sa kanyang paglalakbay, iniharap nito kay Don Juan ang magandang tanawin at kasaganaan sa Reyno delos Cristales.
Dahil sa pangako ng ermitanyo na ihahatid si Don Juan sa Reyno delos Cristales, sumakay ito sa likod ng agila. Ang paglalakbay ay magtatagal ng isang buwan, at inuwi rin ng ermitanyo ang iba’t ibang ibon upang maging kasama ni Don Juan.
Talasalitaan:
- Ermitanyo: taong nabubuhay mag-isa
- Inipaliwanag: ipinaliwanag
- Kasaganaan: karamihan, kaginhawaan
Ibong Adarna Buod Kabanata 29: Ang Reyno Delos Cristales (Saknong 934–960)
Pagdating sa Reyno delos Cristales, napagtanto ni Don Juan ang kaharian ng kanyang mga pangarap. Ang agila at iba’t ibang ibon ay umalis na, iniwan siya sa isang puno ng peras, at itinuro ang banyo ni Maria Blanca.
Maria Blanca at ang kanyang dalawang kapatid ay dumating upang maligo. May paalala ang agila na huwag lumitaw at hintayin na magdapo ang tatlong kalapati sa puno ng peras bago lumitaw.
Dumating ang tatlong kalapati, at nakita ni Don Juan si Maria Blanca. Nahulog ang kanyang puso sa ganda ng dalaga. Sa kalagitnaan ng kanyang pagligo, kinuha ni Don Juan ang mga damit ni Maria Blanca, at nang magtago ito, nilapitan niya at biglang hinalikan.
Nagdala ng gulat at galit si Maria Blanca nang malaman niyang ninakaw ang kanyang damit, at nagbanta siyang papatayin ang magnanakaw.
Talasalitaan:
- Banyo: lugar kung saan nangyari ang pangunahing eksena
- Kalapati: uri ng ibon
- Dumapo: umusad palapit
- Magnanakaw: pagnanakaw
Ang kuwento ay teritoryo ng mga naglakbay, at ang pag-ibig ni Don Juan para kay Maria Blanca ay isang paglalakbay na puno ng mga pagsubok at mga kakaibang pangyayari.
Buod ng Ibong Adarna Kabanata 30: Ang Prinsesang si Maria Blanca (Saknong 961 – 1006)
Matapos maligo ng magkakapatid, si Maria Blanca ang natirang nag-iisa sa paliguan. Ngunit nagalit siya nang mapansin na nawawala na ang kanyang damit.
Dumating si Don Juan at humingi ng paumanhin. Handang harapin niya ang parusa mula kay Maria Blanca.
Ngunit nawala ang galit ng dalaga nang makita ang maamong mukha ng prinsipe. Nahulog din siya sa kakisigang taglay ng binata. Ipinaalam ni Don Juan na siya ay ang bunsong anak ni Don Fernando mula sa kaharian ng Berbanya.
Binalaan ni Maria Blanca si Don Juan tungkol sa tuso at katalinuhan ng kanyang ama na si Haring Salermo. Ang mga naghahangad kay Maria Blanca ay nauwi sa pagiging dekorasyon sa hardin ng palasyo.
Alam ni Don Juan na haharapin niya ang matinding pagsubok ni Haring Salermo. Kailangan niyang sundin ang bawat utos ng hari.
Sa gabi, magkikita sina Don Juan at Maria Blanca upang ipaalam ang unang pagsubok na kanilang haharapin.
Talasalitaan:
- Napawi – nawala
- Nabihag – nahulog ang loob
- Tuso – mapanlinlang
- Palamuti – dekorasyon, kagamitan sa pagsisidhi
Ibong Adarna Buod Kabanata 31: Ang Ika-Unang Pagsubok ng Hari (Saknong 1007–1059)
Kinabukasan, sa hardin, nagkita si Don Juan at Haring Salermo. Sa halip na ipasok si Don Juan sa loob ng palasyo, inutusan muna siya ng hari na sundin ang kanyang utos. Ipinag-utos ni Haring Salermo kay Don Juan na itanim ang isang salop ng trigo.
Ngunit alam ni Don Juan na hindi ito madaling gawin, at malungkot siyang umuwi dahil sa alinlangan na magtagumpay sa naturang hamon.
Si Maria Blanca, sa kanyang kabaitan, ay pinatahimik si Don Juan at nagsabing siya na ang bahala sa problema. Gamit ang kanyang mahika, nagawa ni Maria Blanca na madali at agad na lumago ang trigo. Hindi nagtagal, nakahanda na ang tinapay para sa hari.
Nang makita ni Haring Salermo ang naging resulta, napahanga siya sa ganda at kakaibang uri ng tinapay na iniharap sa kanya.
Talasalitaan:
- Alinlangan: pag-aatubili
- Hamon: pagsusubok
- Patahimikin: patahimikin
- Naturang: ganoon
Ibong Adarna Buod Kabanata 32: Ang Ikalawang Utos ng Hari (Saknong 1060–1096)
Sa ikalawang pagsubok, ipinasunod ng hari si Don Juan na hulihin ang labindalawang negrito na inilabas nito at ilagay sa prasko. Ang utos ay upang maibalik ang mga ito kinabukasan, at sinabihan pa ng hari si Don Juan na nais niyang makita ang mga ito na buo at buhay.
Sa pangamba na hindi kayang ganapin ang utos ng hari dahil sa malalayong lugar kung saan itinapon ang prasko, nilapitan ni Don Juan si Maria Blanca. Inutusan siya ng prinsesa na magdala ng ilaw sa tabing dagat.
Nang madaling araw, nagtungo sina Don Juan at Maria Blanca sa baybayin. Gamit ang mahika ng prinsesa, pinahinto niya ang alon at ibinalik ang labindalawang negrito sa loob ng prasko. Sa kinaumagahan, nadatnan ng hari ang prasko at nagulantang sa nakakabighani nitong nilalang.
Ngunit sa kabila ng tagumpay ni Don Juan, nag-isip ang hari ng mas malupit na pagsubok para sa prinsipe.
Talasalitaan:
- Ipasunod: ipatupad
- Ganapin: tuparin
- Baybayin: tabing-dagat
- Nadatnan: natagpuan
- Gulantang: nagulat
Ibong Adarna Buod Kabanata 33: Paglilipat sa Bundok (Saknong 1097 – 1122)
Sa hardin, nagkita si Don Juan at Haring Salermo para sa sunod na pagsubok. Hangad ng hari na itapat ang bundok sa durungawan upang magsanib ang sariwang hangin sa palasyo bago sumikat ang araw.
Si Don Juan at Maria Blanca ay nagkita muli. Kitang-kita sa mukha ni Maria ang pangamba ngunit ipinaubaya niya kay Don Juan ang pagpapatupad ng plano.
Sa pagdating ng madaling araw, si Maria Blanca ang nagtungo sa bundok, at si Don Juan naman ay nagpahinga. Ginabayan ng prinsesa ang paglipat ng bundok patungong Palacio Real gamit ang malakas na hangin.
Pagdating ng umaga, nagulantang si Haring Salermo nang makita ang bundok sa tapat ng kanyang durungawan. Hindi matanggap ng hari na muling magtatagumpay si Don Juan sa kanyang pagsubok.
Talasalitaan:
- Hangad – nais
- Durungawan – bintana
- Pangamba – takot
- Nagtungo – nagpunta
Ibong Adarna Buod Kabanata 34: Pagbuo ng Kastilyo (Saknong 1123 – 1179)
Sa kanilang pagkikita, iniutos ni Haring Salermo kay Don Juan na ilagay ang bundok sa gitna ng karagatan at doon itayo ang kastilyo.
Kinakailangang magkaruon ng gulod, kanyon, palataw, bareta, piko, kalaykay, maso, at kutsara ang gagawing kaharian. Sa pagsubok na ito, masusubukan ang katalinuhan ni Don Juan ayon sa hari.
Matapos ang kanilang pag-uusap, pinayuhan ni Maria Blanca si Don Juan na magpahinga at hayaang siya ang mamuno sa utos ni Haring Salermo.
Ipinatupad ni Maria Blanca ang plano, itinaas ang bundok at itinabon ito sa karagatan, nagsilbing muog.
Sa ika-limang hapon, ipinag-utos ni Haring Salermo ang pagtanggal ng kastilyo sa karagatan. Sa tulong ni Maria Blanca, biglang nawala ang kastilyo at bumalik sa dati nitong anyo ang lahat.
Isang tagumpay na naman ang naging bunga ng katapangan ni Don Juan sa pagsubok ni Haring Salermo.
Talasalitaan:
- Pagbuo – paggawa
- Gulod – mataas na lugar
- Itinabon – itinago
- Muog – pook na maingat
- Anyo – hitsura
Ibong Adarna Buod Kabanata 35: Ang Nawawalang Singsing (Saknong 1180 – 1239)
Sa kaharian ni Haring Salermo, ipinatawag si Don Juan at iniulat sa kanya ang pagkawala ng singsing na may diyamante ng hari. Iniutos ng hari kay Don Juan na hanapin ang singsing sa gitna ng karagatan, at naroroon ito sa ilalim ng unan ng hari.
Sa gabi ng ikasiyam, nagtagpo si Don Juan at Maria Blanca sa paliguan. Ang dalawa ay nagtungo sa dagat.
Si Maria Blanca ay nag-utos kay Don Juan na tadtarin ang tubig ng maingat at ihagis ito sa karagatan. Mahigpit na bilin niyang huwag hayaang may mapatid na kahit isang patak at huwag magtulog-tulugan habang naghihintay. Dadaan ang kamay ni Maria Blanca kasama ang singsing, at ito ay dapat kunin ni Don Juan.
Sinunod ni Don Juan ang lahat ng utos ni Maria Blanca. Si Maria Blanca ay naging isda at lumangoy sa dagat. Sa tagal ng paghihintay, natutulog na si Don Juan.
Nagpakita ang kamay ni Maria Blanca at ang singsing ngunit hindi ito nakuha ni Don Juan. Nang umahon si Maria Blanca, nagalit siya kay Don Juan, ngunit hindi rin niya ito kayang tiisin.
Sa pangalawang pagtatangkang ito, tinadtad muli si Maria Blanca at inihagis sa karagatan. Sa di-inaasahan, nabasag ang isang bahagi ng daliri ni Maria Blanca. Lilitaw ang kamay nito na may hawak na singsing, ngunit nawawala ang hintuturo nito.
Bilin ni Maria Blanca na ituring itong palatandaan sa kanya – isang kamay na kulang ng isang daliri. Namangha ang hari nang matagpuan niya ang singsing sa ilalim ng kanyang unan kinabukasan.
Talasalitaan:
- Nagtungo – naglakbay
- Tadtarin – putulin ng maliit
- Namangha – nagulantang
- Matagpuan – masumpungan
Ibong Adarna Buod Kabanata 36: Ang Pag-Amo sa Kabayo (Saknong 1240 – 1285)
Sa kautusan ni Haring Salermo, muli nang ipinatawag si Don Juan. Utos ng hari ay paamuhin ang isang mailap at matigas na kabayo.
Si Maria Blanca ang nagturo kay Don Juan kung paano paamuhin ang nasabing kabayo, alam niyang ito ay kanyang ama.
May bilin ang dalaga kay Don Juan na dagukan at paluin ang kabayo kung ito ay magrebelde. Nasunod ni Don Juan ang lahat ng bilin ni Maria Blanca, at nagtagumpay siyang paamuhin ang kanyang ama.
Sa gabi ng kanilang tagumpay, nagkasama ang dalawa, at kumpiyansa si Maria Clara na tatawagin na si Don Juan ng hari.
Nanganganib na ang buhay ng hari, at ito na ang pagkakataon ni Don Juan na makapasok sa palasyo.
Talasalitaan:
- Mailap – mahirap hulihin
- Batid – alam
- Dagukan – hampasin
- Umangalma – magrebelde
- Nakaratay – napagod
Buod ng Ibong Adarna Kabanata 37: Ang Pagpili sa mga Prinsesa (Saknong 1286 – 1333)
Sa sumunod na araw, tinawag ni Haring Salermo si Don Juan. Pagpasok ni Don Juan sa palasyo, napansin niyang masaya ang lahat, kahit si Haring Salermo ay tila may kasiyahan.
Nagulat si Don Juan dahil sa saya ng hari kahit sa kalagayan nito. Buong saya na iniulat ni Haring Salermo na ito na ang tamang panahon para sa nararapat na gantimpala para kay Don Juan. Dinala siya sa tatlong silid, at doon, ang tanging makikita lang ay ang hintuturo ng mga prinsesa sa likod ng mga butas-butas na pintuan.
Lumaktaw si Don Juan sa unang dalawang silid at diretsong pumunta sa ikatlong silid. Pinili niya ito dahil sa markang putol ang hintuturo, isang palatandaan ni Maria Blanca.
Hindi inaasahan ng hari na pipiliin ni Don Juan ang bunsong anak na si Maria Blanca. Bagamat hindi siya sang-ayon, wala siyang magawa kundi ipamahagi ang anak sa prinsipe. Ngunit, nangako si Haring Salermo na may parusa si Don Juan.
Natuklasan nina Maria Blanca at Don Juan ang plano ng hari, kaya’t nagpasya ang dalawa na magtakas.
Talasalitaan:
- Tuso – matalino, marunong
- Nakaratay – nasa kama o hilaga
- Ipagkaloob – ibigay
- Gantimpala – premyo, parangal
- Silid – kwarto
- Nakalitaw – nakikita, pumuputok
Ibong Adarna Buod Kabanata 38: Ang Pagtakas sa Reyno Delos Cristales (Saknong 1334 – 1382)
Sa kanilang pagtakas, inutusan ni Maria Blanca si Don Juan na kumuha ng kabayo na nasa ika-pitong pinto. Ngunit nagkamali si Don Juan at nakuha ang kabayo sa ika-walong pinto.
Walang oras ang pag-aaway dahil kinakailangang makatakas agad. Parang hangin sa bilis ang habulan sa pagitan ni Haring Salermo at ng magkasintahan.
Upang hindi mahuli, ibinagsak ni Maria Blanca ang mga karayom, at ito’y biglang naging matibay na pader dahil sa kanyang mahika.
Nagtagal ng dalawang araw bago mahawi ni Haring Salermo ang mahikang pader. Inilaglag din ni Maria Blanca ang kanyang sabon upang maging bundok ang kanilang daan. Malapit nang mahuli ng hari ang dalawa, subalit ginamit muli ni Maria Blanca ang kanyang kapangyarihan.
Ibinagsak ng prinsesa ang kahon na kanyang dala, at ang tuyot na lupa ay biglang naging karagatan. Hindi na sila naabutan ni Haring Salermo, ngunit itinakwil niya si Don Juan at isinumpa na babalik ito sa Berbanya para sa kanyang anak.
Dahil sa sobrang galit, nagkasakit si Haring Salermo at namatay. Nakarating ang magkasintahan sa Berbanya pagkatapos ng matagal na paglalakbay.
Talasalitaan:
- Tulin – bilis
- Mahawi – maalis, matanggal
- Patag – malawak na lugar
- Karayo – maliit na karayom
Ibong Adarna Buod Kabanata 39: Ang Sumpaan (Saknong 1383 – 1425)
Nang makarating sa palasyo, nagpaalam si Don Juan kay Maria Blanca na aalis muna siya sa nayon habang inaayos ang isang masiglang pagsalubong para sa prinsesa.
Una’y tutol si Maria Blanca, ngunit wala siyang nagawa. Mahigpit na bilin ni Maria Blanca kay Don Juan na huwag lalapit o titignan man lang ang kahit sinong babae sa palasyo.
Sumumpa si Don Juan na hindi niya malilimutan ang kanyang pangako. Hiningi ni Don Juan ang bendisyon ng kanyang ama, at masaya itong tinanggap ni Haring Fernando ang kanyang anak.
Sa oras na iyon, naroroon din si Prinsesa Leonora. Ibinulalas niya sa prinsipe na pitong taon na siyang naghihintay sa kanyang pagbabalik.
Biglaang nakalimutan ni Don Juan ang pangako kay Maria Blanca nang makita si Prinsesa Leonora. Natuklasan ito ng hari, at nalaman ang pagtataksil ni Don Pedro sa kapatid.
Dahil dito, hinayaan ng hari na pumili si Prinsesa Leonora kung sino ang pipiliin niya sa pagitan nina Don Juan at Don Pedro.
Talasalitaan:
- Nayon – maliit na pamayanan
- Magarbo – masalimuot, marangya
- Tutol – ayaw, hindi sang-ayon
- Bendisyon – basbas, pagpapala
- Natuklasan – nadiskubre
Ibong Adarna Buod Kabanata 40: Ang Paglimot sa Sumpaan (Saknong 1426 – 1449)
Itinakda ng hari ang kasal nina Don Juan at Prinsesa Leonora sa parehong araw. Dapat sana’y itinaboy ni Haring Fernando si Don Pedro, ngunit pinagbigyan ni Prinsesa Leonora na gawin ito pagkatapos ng kanilang kasal.
Masaya ang buong kaharian sa nalalapit na pagsanib ng dalawa, ngunit tatlong araw na ang nakalipas, hindi pa rin bumabalik si Don Juan kay Maria Blanca.
Nalaman ni Maria Blanca ang pagtataksil ni Don Juan. Habang siya ay nagdurusa, nag-aalay naman ng saya si Don Juan kay Prinsesa Leonora.
Naghanda si Maria Blanca para sa isang masamang paghihiganti sa araw ng kasal ng dalawa. Ginamit niya ang kanyang mahika at lumitaw ng isang karosa na yari sa ginto, nagpapanggap na isang emperatris upang makapasok sa palasyo.
Ang karosang ginto na may labindalawang kabayo ang siyang dadalhin sa kanila sa kaharian ng Berbanya.
Talasalitaan:
- Pag-iisang dibdib – kasal, pagsanib
- Natuklasan – nalaman
- Karosa – sasakyan na hila-hila ng kabayo
- Emperatris – pinakamataas na lider ng imperyo
Ibong Adarna Buod Kabanata 41: Ang Pagbawi kay Don Juan (Saknong 1450 – 1472)
Sinalubong ng tugtugan ang pagdating ni Maria Blanca na nagpapanggap bilang emperatris. Panandaliang hininto ang kasal upang parangalan ang pagdating ng mahalagang bisita.
Labis na pighati ang nararamdaman ni Maria Blanca dahil nasisilayan niya si Don Juan na nakatuon ang pansin kay Prinsesa Leonora. Ipinaalam ni Maria Blanca ang pakay niya sa pagdalo ng kasal na iyon.
Aniya may hinanda siyang laro na nais ipakita bilang handog sa ikakasal. Humiling siya ng prasko na may lamang tubig sa kaniyang diyamanteng singsing.
Biglang may sumulpot na prasko na may nakalagay na dalawang maliliit na ita.
Talasalitaan:
- Emperatris – babaeng tagapamahala ng isang imperyo
- Parangalan – bigyang galang
- Pighati – sakit sa damdamin
- Nasisilayan – nakikita
- Nakatuon – bigyang atensyon
- Pakay – balak
- Handog – regalo
- Prasko – bote
- Sumulpot – lumabas, lumitaw
Ibong Adarna Buod Kabanata 42: Ang Dula-Dulaan (Saknong 1473 – 1541)
Ang dalawang ita sa prasko ay mag-asawa. HInahampas ng negrita ang negrito gamit ang pamalo sa tuwing hindi nito naaalala ang mga pangyayari.
Sa pamamagitan ng dula ay isinasalaysay nito ang mga pagsubok na ibinigay ni Haring Salermo.
Mula sa pagpapatanim ng trigo at paggawa ng tinapay gamit ang bunga nito, paglipat ng bundok sa tapat ng durungawan ng Palacio Real, pagtatayo ng kastilyo, ang paghahanap sa nawawalng singsing ng hari, ang pagpapaamo sa kabayo, at ang pagpili sa tatlong prinsesa.
Pinapalo ng negrita ang negrito ngunit si Don Juan ang nasasaktan.
Talasalitaan:
- Prasko – bote
- Dula – palabas
- Isinasalaysay – ikinukwento
- Trigo – sinasakang damo
- Durungawan – bintana
- Kastilyo – palasyo
Ibong Adarna Buod Kabanata 43: Ang Pagpaparusa kay Don Juan (Saknong 1542 – 1579)
Sa kabila ng pagpapalabas ng dula ay hindi pa rin makaalala si Don Juan sa halip ay mas lalo pa itong nawili kay Prinsesa Leonora.
Ipinagpatuloy ng dalawang ita ang dula at isinalaysay nito ang pagtakas noon ng dalawa kay Haring Salermo. Upang di maabutan ng hari ay ginamit ni Maria Blanca ang kapangyarihan ng diyamanteng singsing.
Isinalaysay din nito ang mga pangyayari nang sila ay makabalik na sa kaharian ng Berbanya. Wala pa ring maalala ang negrito kaya patuloy itong pinaghahampas ng negrita.
Nasasaktan si Don Juan ngunit binabalewala lang niya ito dahil sa Prinsesa Leonora ang nananatili sa puso ng prinsipe.
Naiyak si Maria Blanca dahil batid nitong tuluyan ng nakalimot si Don Juan. Kinuha ni Maria Blanca ang prasko at babasagin na niya ito upang gunawin ang buong reyno.
Talasalitaan:
- Dula – palabas
- Isinalaysay – ikinuwento
- Batid – alam
- Prasko – bote
Ibong Adarna Buod Kabanata 44: Ang Pagbabalik ng Alaala ni Don Juan (Saknong 1580 – 1680)
Sa isang iglap ay biglang nagbalik ang lahat ng alaala ng prinsipe. Agad itong humingi ng tawad kay Maria Blanca at nangakong hindi na muli ito magtataksil.
Noon din ay nalaman ni Don Fernando ang lahat ng totoong pangyayari. Naguguluhan ang hari kung ano ang nararapat na gawin lalo na kung kanino dapat ipakasal si Don Juan.
Humingi ito ng tulong sa Arsobispo. Ayon sa Arsobispo, higit na may karapatan kay Don Juan ang nauna.
Labis na nagdamdam si Maria Blanca at nagalit kaya binuksan nito ang prasko at ibinuhos ang lamang tubig dahilan kung bakit bumaha sa palasyo. Nakiusap si Don Juan kay Maria Blanca na pahintuin ang pagbaha at nangakong hindi na muli ito makakalimot.
Nakiusap din siya sa kaniyang ama at sa Arsobispo na ipakasal ito kay Maria Blanca. Nagtapat si Don Juan kay Prinsesa Leonora na si Maria Blanca ang totoo niyang iniibig at nakiusap na tanggapin ang pag-ibig na laan ni Don Pedro.
Nang mga oras na iyon ay ninais ni Don Juan na makasal sila ni Maria Blanca.
Talasalitaan:
- Iglap – pikit-mata
- Arsobispo – pari
- Prasko – bote
- Laan – bigay
- Ninais – ginusto
Ibong Adarna Buod Kabanata 45: Ang Masayang Yugto (Saknong 1681 – 1692)
Naging makatuwiran si Haring Fernando at pinili kung ano ang nararapat. Ipinakasal ng hari si Don Juan kay Maria Blanca. Wala namang nagawa si Prinsesa Leonora kundi tanggapin ang kapasyahan ng hari.
Nais ni Don Fernando na ipamana ang kaharian ng Berbanya kay Don Juan ngunit sinabi ni Maria Blanca na ipagkaloob nalang ito kay Don Pedro sapagkat pamumunuan ni Don Juan ang Reyno delos Cristales.
Binasbasan ng Arsobispo si Don Pedro bilang hari at si Prinsesa Leonora bilang Reyna ng Berbanya.
Nagsimula ang masayang yugto ng Berbanya at Reyno delos Cristales. Lumigaya ang lahat at naging matagumpay ang pagtutulungan ng dalawang kaharian.
Talasalitaan:
- Makatuwiran – makatarungan
- Pamana – iniwan
- Binasbasan – binasbasan
- Reyna – reyna
- Masayang yugto – maligayang bahagi
Buod ng Ibong Adarna Kabanata 46: Ang Hari at Reyna ng Reyno Delos Cristales (Saknong 1693 – 1717)
Nakadating si Don Juan at Maria Blanca sa Reyno delos Cristales ng mabilis. Nakakapagtaka ang bilis ng kanilang paglalakbay, isang oras lamang mula sa kanilang pag-alis.
Matagal na ang nakakaraan mula nang pumanaw ang ama ni Don Juan at ang kanyang mga kapatid na prinsesa. Sa ilalim ng bagong pamumuno, nananatili ang kapayapaan sa kaharian.
Nang masilayan ng mamamayan ang pagdating ni Maria Blanca, masigla silang tinanggap bilang bagong reyna. Ang mga sumpa ni Haring Salermo ay wala nang bisa.
Isinagawa ang isang malaking piging sa kaharian, at inihayag ni Maria Blanca na si Don Juan ang magiging bagong hari ng Reyno delos Cristales.
Nagtagal ng siyam na araw ang pagdiriwang sa kaharian. Dahil sa magandang pamumuno ng bagong hari at reyna, mas naging maunlad pa ang Reyno delos Cristales.
Talasalitaan:
- Paglalakbay – pagbiyahe
- Yumao – pumanaw
- Piging – pagtitipon
- Pamamalakad – pagpapalakad, pagpamuno
Konklusyon
Sa paglalakbay sa mundong likha ni Francisco Sionil José, ating tinanaw ang kaharian ni Don Juan sa Ibong Adarna. Ang bawat kabanata ay naghatid ng masalimuot na paglalakbay, kung saan ang bawat pag-ikot ng landas ay naglalarawan ng paglalakbay ng ating sariling buhay. Ang Ibong Adarna ay hindi lamang isang kwento; ito’y isang salamin ng ating sariling pakikibaka at tagumpay.
Sa pag-aaral ng kabanata mula 1 hanggang 46, natuklasan natin ang kahulugan ng pagkakaroon ng tapang at pag-ibig sa puso ni Don Juan. Kasabay ng pag-usbong ng pagmamahal nina Don Juan at Maria Blanca, ating naisip ang halaga ng pagiging tapat sa sarili at sa iba. Ang bawat salita at talasalitaan ay nagbigay buhay sa kwento, nagdala sa atin sa bawat tagumpay at pagkatalo ni Don Juan.
Sa bawat hakbang ng pagsusuri, tayo’y humuhugot ng inspirasyon upang harapin ang mga pagsubok ng ating sariling landas. Ang Ibong Adarna ay nagturo sa atin na sa kabila ng dilim at gulo, may liwanag at tagumpay na naghihintay. Sa huli, naiwan tayo ng kwento na puno ng aral at pag-asa, handang gabayan ang ating sariling paglalakbay.
